Μετά την Κυριακή των Απόκρεω αρχίζει η εβδομάδα της Τυρινής που καταλήγει στην τελευταία Κυριακή της Τυρινής. Η επόμενη ημέρα είναι η Καθαρά Δευτέρα, η οποία είναι η πρώτη μέρα της Μεγάλης Σαρακοστής.Σήμερα ξεκινά η τυρινή ή αλλιώς τυροφάγου εβδομάδα και πρόκειται για προετοιμασία για την Μεγάλη Τεσσαρακοστή. Τι είναι όμως η εβδομάδα αυτή και για ποιο λόγο λέγεται έτσι;
Kατά την τυρινή εβδομάδα οι χριστιανοί επιτρέπεται να φάνε απ’όλα εκτός από κρέας. Οι Πατέρες διδάσκουν ότι είναι αμαρτία να φας την τυρινή εβδομάδα κρέας, επειδή σου δίδεται η ευκαιρία να φας οτιδήποτε άλλο. Υπενθυμίζοντας με αυτόν τον τρόπο την εντολή που έδωσε ο Θεός στον Αδάμ και στην Εύα να φάνε ό,τι θέλουν εκτός από το μήλο.
Ο ιδιαίτερος χαρακτήρας της παρούσας εβδομάδας, ως εισαγωγικής στο πνεύμα και την ουσία της Σαρακοστής, είναι εμφανής και στην τυπική διάταξη των ακολουθιών των καθημερινών. Από το εσπέρας της Κυριακής των Απόκρεω, έως και την Παρασκευή της Τυρινής παρατηρείται η χρήση του Τριωδίου σε όλες τις ακολουθίες, με αποκορύφωμα την Τετάρτη και την Παρασκευή, οπότε η αδυναμία τέλεσης Θείας Λειτουργίας μεταβάλλει την τυπική διάταξη σε σχεδόν όμοια με εκείνη των καθημερινών της Μεγάλης Τεσσαρακοστής.
Την τυρινή εβδομάδα εξαφανίζονται από το σπίτι όλα τα κρεατικά. Σύμφωνα με την λαϊκή παράδοση το Σάββατο της Τυρινής οι γυναίκες φτιάχνουν τα ψυχούδια. Μικρά στρογγυλά ψωμάκια με τη σφραγίδα στη μέση, σαν πρόσφορο. Την ημέρα αυτή μαζεύονται και τα παιδιά στα νεκροταφεία κρατώντας ένα ψυχούδι και λένε:
«Είδαμε δεν είδαμε. Θεός συγχωρεί τα, του περσινούς, τους φετινούς και τους απολησμονημένους».
«Νουνό προς Νουνό, Θεός συγχωρέσει».
«Κυράκα μας προς κυράκα μας Θεός συγχωρέσει».
Η τυρινή εβδομάδα κορυφώνεται την Κυριακή, όπου το πρωί είναι ο καθιερωμένος εκκλησιασμός. Το μεσημέρι το τραπέζι περιλαμβάνει, πρώτα το τυροζούμι (αραιή άλμη για τους Χαβαραίους), βακαλάο, πλακί ή ψητό με σκορδαλιά. Συνοδευόταν από τη ξυπόλιτη γαλατόπιτα. Το βράδυ, ετοίμαζαν μακαρόνια με μπόλικη μυζήθρα και με χοιρινό λίπος που συνοδευόταν από τηγανητό βακαλάο και κρασί. Το γλέντι τέλειωνε με το ψήσιμο των αυγών στη θράκα ή μάλλον στη χόβολη, ένα αυγό για τον καθένα του σπιτιού, αλλά και για κάθε ζωντανό. Μερικά από αυτά ίδρωναν και άλλα έσπαγαν. Σε κάθε τόπο ερμήνευαν αυτό το γεγονός διαφορετικά.
http://www.dogma.gr/diafora/tyrini-evdomada-xekina-simera-alla-ti-einai/22124/
Η Τυρινή στην ορθοδοξία
«Εὰν γὰρ ἀφῆτε τοῖς ἀνθρώποις τὰ παραπτώματα αὐτῶν, ἀφήσει καὶ ὑμῖν ὁ πατὴρ ὑμῶν ὁ οὐράνιος· ἐὰν δὲ μὴ ἀφῆτε τοῖς ἀνθρώποις τὰ παραπτώματα αὐτῶν, οὐδὲ ὁ πατὴρ ὑμῶν ἀφήσει τὰ παραπτώματα ὑμῶν. Οταν δὲ νηστεύητε, μὴ γίνεσθε ὥσπερ οἱ ὑποκριταὶ σκυθρωποί· ἀφανίζουσι γὰρ τὰ πρόσωπα αὐτῶν ὅπως φανῶσι τοῖς ἀνθρώποις νηστεύοντες· ἀμὴν λέγω ὑμῖν ὅτι ἀπέχουσι τὸν μισθὸν αὐτῶν. Σὺ δὲ νηστεύων ἄλειψαί σου τὴν κεφαλὴν καὶ τὸ πρόσωπόν σου νίψαι, ὅπως μὴ φανῇς τοῖς ἀνθρώποις νηστεύων, ἀλλὰ τῷ πατρί σου τῷ ἐν τῷ κρυπτῷ, καὶ ὁ πατήρ σου ὁ βλέπων ἐν τῷ κρυπτῷ ἀποδώσει σοι ἐν τῷ φανερῷ. Μὴ θησαυρίζετε ὑμῖν θησαυροὺς ἐπὶ τῆς γῆς, ὅπου σὴς καὶ βρῶσις ἀφανίζει, καὶ ὅπου κλέπται διορύσσουσι καὶ κλέπτουσι· Θησαυρίζετε δὲ ὑμῖν θησαυροὺς ἐν οὐρανῷ, ὅπου οὔτε σὴς οὔτε βρῶσις ἀφανίζει, καὶ ὅπου κλέπται οὐ διορύσσουσιν οὐδὲ κλέπτουσιν· ὅπου γάρ ἐστιν ὁ θησαυρὸς ὑμῶν, ἐκεῖ ἔσται καὶ ἡ καρδία ὑμῶν.» (Ματθ. στ’ 14-21)
Η τέταρτη Κυριακή του Τριωδίου είναι αφιερωμένη στην εκδίωξη των πρωτοπλάστων από τον παράδεισο της τρυφής. Ο άνθρωπος δημιουργήθηκε από το Θεό ως το τελειότερο και εκλεκτότερο δημιούργημα του Θεού, ως «εικόνα και καθ'ομοίωσις» αυτού ( Γέν.1,26). Πλάστηκε να ζει αιώνια μέσα στη χάρη και τις ευλογίες του Θεού, ατέρμονο βίο άπαυτης ευδαιμονίας. Αυτή τη σημασία έχει η βιβλική διήγηση περί του κήπου της Εδέμ (Γεν.2 ο κεφ.). Ο άνθρωπος έκαμε κακή χρήση της ελεύθερης βούλησής του και προτίμησε το κακό. Ο αρχέκακος διάβολος τον παρέσυρε στην πτώση και την καταστροφή. Αυτό του στέρησε τον παράδεισο, δηλαδή την αέναη και ζωοποιό παρουσία του Θεού και την κοινωνία των ακένωτων ευλογιών Του.
Μέγα χάσμα ανοίχτηκε ανάμεσά τους (Εφ.2,13). Η αγία Γραφή αναφέρει συμβολικά πως οι πρωτόπλαστοι διώχτηκαν από τον κήπο της Εδέμ και δύο αγγελικά όντα τάχθηκαν να φυλάγουν με πύρινες ρομφαίες την πύλη του, για να μην μπορούν να την παραβιάσουν αυτοί. Το ατέλειωτο δράμα του ανθρωπίνου γένους άρχισε!
Ο Αδάμ και η Εύα τότε κάθισαν απέναντι από τον κήπο της τρυφής και θρηνούσαν για το κακό που τους βρήκε.
Αναλογίζονταν την πρότερη ευδαιμονία τους, την σύγκριναν με την τωρινή δυστυχία τους, προέβλεπαν το μέλλον ζοφερό και γι'αυτό έκλαιγαν γοερά. Τα καυτά τους δάκρυα πότιζαν την άνυδρη γη και οι σπαραχτικές κραυγές τους έσπαζαν την ηρεμία της έξω του παραδείσου ερήμου.
Όμως δυστυχώς ο θρήνος των πρωτοπλάστων δεν ήταν αποτέλεσμα μεταμέλειας για την ανυπακοή και την ανταρσία τους κατά του Θεού. Δεν ήταν πράξη μετάνοιας και αίτημα συγνώμης προς το Θεό, αλλά ωφελιμιστικός σπαραγμός. Δε θρηνούσαν για τη χαμένη αθωότητα και αγιότητα, αλλά για τη χαμένη υλική ευμάρεια του παραδείσου. Ούτε ένας λόγος μετάνοιας δεν ακούστηκε από τα χείλη τους! Οι Πατέρες της Εκκλησίας μας λένε πως αν εκείνη την τραγική στιγμή οι προπάτορές μας μετανοούσαν ειλικρινά και ζητούσαν ταπεινά συγνώμη από τον απόλυτα φιλάνθρωπο Θεό, θα είχαν αποκατασταθεί στην πρότερη της πτώσεως κατάστασή τους.
|
Κοντάκιον
Ἦχος πλ. β’.
Τῆς σοφίας ὁδηγέ, φρονήσεως χορηγέ, τῶν ἀφρόνων παιδευτά, καὶ πτωχῶν ὑπερασπιστά, στήριξον, συνέτισον τὴν καρδίαν μου Δέσποτα. Σὺ δίδου μοι λόγον, ὁ τοῦ Πατρός Λόγος, ἰδοὺ γὰρ τὰ χείλη μου, οὐ μὴ κωλύσω ἐν τῷ κράζειν σοι· Ἐλεῆμον, ἐλέησόν με τὸν παραπεσόντα. |
http://www.saint.gr/268/saint.aspx
Έθιμα Τυρινής
Η εβδομάδα, που μόλις πέρασε, εκείνη μεταξύ της Κυριακής της Απόκρεω και της Κυριακής της Τυρινής, είναι η λεγόμενη και λευκή εβδομάδα, καθώς αυτές τις ημέρες, φάγαμε ψάρι, τυρί, γάλα και αυγά. Ακόμη ,και κάποια παραδοσιακά σατυρικά τραγούδια μεταφέρουν το θέμα του αποχαιρετισμού του τυριού (Τύρος) και του καλωσορίσματος του κρεμμυδιού και του πράσου.
Πώς όμως στρώνεται το τραπέζι ανά την Ελλάδα την Κυριακή της Τυρινής;
Στην Αρκαδία υπάρχει η παράδοση να τρώγεται το τυροζούμι, ένα υδαρές βραστό με άγρια χόρτα σερβιρισμένο με κομμάτια μυζήθρας. Σερβίρεται ως πρώτο πιάτο, ενώ όλοι όσοι κάθονται στο τραπέζι το τρώνε, αφού πρώτα σηκώσουν το τραπέζι με τα χέρια τρεις φορές. Το κυρίως πιάτο είναι μακαρόνια πασπαλισμένα με πολύ τυρί. Κατά τη διάρκεια του απογεύματος, τα ανύπαντρα νεαρά άτομα θα κλέψουν ένα κομμάτι μακαρόνι και θα το βάλουν κάτω από το μαξιλάρι τους για να ονειρευτούν ποιον θα παντρευτούν.
Οι κοινότητες των Βλάχων των ορεινών περιοχών της κεντρικής Ελλάδας φτιάχνουν παραδοσιακές γαλατόπιτες, τυρόπιτες ή πίτες με τραχανά.
Στην Κάρπαθο, σύμφωνα με την παράδοση όλοι καλούνται στο σπίτι του δημάρχου, όπου υπάρχει ένας μεγάλος μπουφές με ψάρι, γαλακτοκομικά προϊόντα, γλυκά φτιαγμένα µε μυζήθρα, πουτίγκα ρυζιού και ποτό, που ονομάζεται σιτάκα καρυκευμένο με βούτυρο και μέλι.
Στη Μήλο και την Κέα τα υπολείμματα του φαγητού από τη γιορτή της Τυροφάγου μένουν στο τραπέζι μέχρι το επόμενο πρωί, για την περίπτωση που το φάντασμα του σπιτιού πεινάσει την νύχτα.
Έθιμο της Τυροφάγου είναι το βραδινό γεύμα να τελειώνει με αυγά, βρασμένα ή ψημένα στο τζάκι.
Σε κάποιες περιοχές της Ελλάδας, τα μέλη της οικογένειας βάζουν τα αυγά τους κοντά στην θράκα του τζακιού για να ψηθούν και περιμένουν να δουν ποιανού το αυγό θα «ιδρώσει» πρώτο, γεγονός το οποίο ερμηνεύουν ως σημάδι ότι αυτός ή αυτή θα έχει μια καλή χρονιά.
Ο συμβολισμός αυτής της παράδοσης είναι ότι σφραγίζεται το στόμα με αυγό και ανοίγει το στόμα με αυγό το Πάσχα.
Τέλος, ένα παλιό έθιμο στην Καστοριά είναι το χάσκαρις. Σύμφωνα, λοιπόν, με το έθιμο, δένουν ένα αυγό στο άκρο μίας κλωστής και το περνάνε γρήγορα από στόμα σε στόμα. Το άτομο που θα καταφέρνει να το πιάσει είναι ο νικητής.
